Zitten we op dezelfde golflengte?

FWO ondersteunt innovatief onderzoek bij kinderen met autisme

Het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek - Vlaanderen (FWO) ondersteunt wetenschappelijk onderzoek aan de KU Leuven, rond dyadische, bio-gedragsmatige afstemming bij kinderen met autisme. Onderzoeker prof. Bart Boets geniet een ondersteuning voor vier jaar in de categorie FWO-senior research project, voor zijn onderzoek naar onder meer de toepassing van het ‘knuffelhormoon’ oxytocine bij kinderen met autisme.

Onderzoeksonderwerp
Sociale afstemming verbeteren via interpersoonlijke sensorimotorische synchronisatietherapie en oxytocine

Opzet onderzoek
Wij mensen zijn sociale wezens. We spenderen veel tijd in gezelschap en we wisselen daarbij heel wat informatie uit. Dat gebeurt bewust of onbewust, verbaal of met lichaamstaal. Denk aan allerlei emoties of gedachten die je deelt, of aan de signalen van fysiologische processen die daarmee gepaard gaan, zoals bijvoorbeeld een verhoogde hartslag of zichtbare opwinding.

We stemmen voortdurend op mekaar af, niet enkel cognitief maar ook lichamelijk. Wetenschappers noemen dit bio-gedragsmatige synchronisatie: gedrag, stressfysiologie en hormonen co-fluctueren en lopen parallel als mensen interageren. Zelfs in de hersenactiviteit kunnen we het zien als mensen – letterlijk – op dezelfde golflengte zitten. Hersenpatronen verlopen meer gelijkend als mensen samenwerken in de plaats van wedijveren.

Bij mensen met autisme verloopt die sociale interactie anders, of stroever. Het is echter moeilijk om die kwaliteit van socio-communicatieve afstemming exact te meten en te kwantificeren. Paradoxaal genoeg gebeurt het meeste socio-affectief neurowetenschappelijk onderzoek via artificiële eenpersoons-studies: studies waarbij je sociale signalen op een computerscherm of via een hoofdtelefoon gepresenteerd krijgt.

Maar zo werkt sociale interactie niet. Sociale interactie is intrinsiek dynamisch en interactief. Professor Bart Boets pakt het in zijn onderzoek, dat het FWO steunt, daarom anders aan. Zijn methode sluit ook aan bij het postdoctorale onderzoeksmandaat van Stephanie Van der Donck (KU Leuven) over het boosten van sociale afstemming in autisme via interpersoonlijke sensorimotorische synchronisatietherapie, eveneens gesteund door het FWO.

Nieuwe aanpak

Het onderzoeksproject van Bart Boets focust op kinderen tussen acht en twaalf jaar met autisme, gekenmerkt door ernstige moeilijkheden in communicatie en interactie. Via innovatieve dyadische paradigma’s treden kind en onderzoeker met elkaar in interactie tijdens spel en conversaties. Ondertussen worden gedrag, oogbewegingen, gelaatsmimiek, hartslag, huidgeleiding en hersenactiviteit (EEG) bij beide partners opgemeten. Vervolgens berekenen de onderzoekers in welke mate die diverse signalen tussen kind en onderzoeker geassocieerd zijn doorheen het tijdsverloop, als een index van duale multimodale bio-gedragsmatige afstemming. Door de resultaten te vergelijken met een groep kinderen zonder autisme hoopt het team van Boets voor het eerst exact te kunnen aantonen dat kinderen met autisme minder sensitief en responsief zijn voor de sociale signalen van de partner.

Vervolgens onderzoeken ze of je de dyadische afstemming van kinderen met autisme kan verbeteren. Het team hanteert daarvoor door twee kortdurende interventies: een dyadisch ‘spiegelspel’ (interpersoonlijke sensorimotorische synchronisatietraining) en de toediening van oxytocine (via neusspray). Daarbij gaan ze zowel unieke als gecombineerde effecten na, en is de verwachting dat de combinatie van oxytocine en spiegeltraining een synergistisch effect bewerkstelligt dat de afzonderlijke effecten overstijgt.

Met die aanpak hoopt professor Boets de weg te effenen naar nieuwe combinatietherapieën, gericht op de sociale moeilijkheden die mensen met autisme ondervinden.