Hoe herken je het savantsyndroom?

“Personen met een spectaculair talent op één of meerdere gebieden, zoals wiskunde, muziek of kunst, kunnen het savantsyndroom hebben”, zegt psychiater Nele De Vriendt van het UPC KU Leuven. “Wat is het savantsyndroom precies? Hoe stelt een arts de diagnose? En met welke valkuilen word je als ‘savant’ geconfronteerd?

“Het syndroom verwijst naar personen met een uitgesproken, spectaculair talent op één of meerdere gebieden, zoals wiskunde, muziek of kunst. Opvallend is dat zo’n vaardigheid vooral bij mensen met een verstandelijke beperking of autismespectrumstoornis voorkomt. Bij één op de tien savants is het talent verworven na bijvoorbeeld een hersenletsel of -ziekte.” (...)

“Er zijn geen uiterlijke kenmerken waaraan je het syndroom kan herkennen”, licht dr. De Vriendt toe. “Daarom is het – zoals heel vaak in de psychiatrie – belangrijk om het gedrag van een cliënt goed te observeren. Zo kan je ontdekken op welke domeinen iemand problemen ervaart, maar ook uitblinkt. Een kind kan in de praktijkruimte van een arts natuurlijk moeilijk aantonen dat het zonder enige les perfect piano kan spelen. Het is dan ook belangrijk om expliciet aan ouders te vragen of ze bij hun kind bijzondere skills zien.”
“Daarna is het belangrijk om bij deze cliënten – zeker bij kinderen – te streven naar een evenwicht tussen de verdere ontplooiing van hun savanttalent en de ontwikkeling van vaardigheden waarmee ze worstelen. Als een kind bijvoorbeeld snel kan hoofdrekenen maar problemen heeft met sociale interacties, kan het een idee zijn om extra wiskundelessen te vervangen door sociale activiteiten, zoals de jeugdbeweging.” (...)