Gedwongen opnames in de psychiatrie zijn met ruim 60 procent gestegen in 12 jaar tijd: hoe komt dat?
Gedwongen opnames in de psychiatrie, ook bekend als "collocaties", zitten al jaren in de lift. Uit recente cijfers van koepelorganisatie Zorgnet-Icuro blijkt dat het aantal vorig jaar 63 procent hoger lag dan 12 jaar geleden. De stijgende trend valt het meest op in de provincie Antwerpen. Ook kinderen en jongeren worden almaar meer gedwongen opgenomen. Onder meer prof. dr. Marina Danckaerts, diensthoofd kinder- en jeugdpsychiatrie, en dr. Hella Demunter, hoofd van de High & Intensive Care-unit, geven duiding bij de cijfers op VRTNWS.
Eén op de vijf volwassenen maakt in zijn leven een ernstige psychische crisis door. Dan kan je professionele hulp nodig hebben, soms ook als je dat zelf niet wil. Eén op de zeven van de mensen in een psychiatrisch ziekenhuis kwam daar terecht door een gedwongen opname. In vergelijking met het aantal klinische, zeg maar "gewone" opnames zijn de gedwongen opnames aanzienlijk toegenomen. (...)
Hella Demunter is psychiater op de High Intensive Care-afdeling van het Universitair Psychiatrisch Centrum van de KU Leuven. Zij kijkt ook naar mogelijke verklaringen door veranderingen in de samenleving. "Jammer genoeg dulden wij als burgers minder afwijkend gedrag", zegt ze. "Er zijn meer gedwongen opnames omdat we sneller problemen zien. Daardoor kunnen we dus sneller zorg organiseren. Liefst met de medewerking van de patiënt. Maar als dat niet kan, gebeurt het gedwongen. Soms ook als dat afwijkende gedrag uiteindelijk geen echt gevaar is." (...)
Meer kinderen en jongeren in de psychiatrie, ook gedwongen
Almaar meer kinderen en jongeren vragen hulp in de geestelijke gezondheidszorg. De meeste opnames blijven "gewone", klinische opnames. Maar het aandeel van de gedwongen opnames stijgt wel doorheen de jaren. Op de grafiek worden ze weergegeven door de lichtpaarse banden bovenaan. Het aantal kinderen en jongeren dat gedwongen werd opgenomen, steeg van 148 in 2021 naar 176 in 2022.
(...) Voorts is ook de werking van de jeugdhulp recent veranderd. Kinderen en jongeren in problematische situaties kunnen niet zomaar meer terecht in een jeugdinstelling, wanneer ze een crisisperiode doormaken. Hen gedwongen opnemen in de jeugdpsychiatrie wordt gebruikt als een uitweg, zegt Marina Danckaerts, van het UPC KU Leuven. "Daardoor moeten we die jongeren in een van onze crisisbedden leggen, aangezien al onze andere bedden altijd bezet zijn."
Door een gedwongen opname worden de jongeren vaak minstens 40 dagen geplaatst, en wordt die opname soms nog eens verlengd. "Dat is om verschillende redenen slecht nieuws", legt Danckaerts uit. "Je kan die plaats in die periode niet gebruiken voor andere crisisvragen, terwijl deze jongeren in gedwongen opname niet openstaan voor behandeling en door die dwang nadien niet meer gemotiveerd zijn tot hulp." Ook dat agressieve, bedreigende jongeren daar samen zitten met jongeren die net een crisis van extreme angst of depressie doormaken is volgens Danckaerts weinig verantwoord. "We hebben al enkele jaren geleden de Vlaamse overheid opgeroepen om een andere oplossing van een veilig verblijf te zoeken. Jammer genoeg is daar zelfs nooit reactie op gekomen."
...
Verhoogde aandacht versus gemakkelijkheidsoplossing: het aantal gedwongen opnames is het afgelopen decennium blijven stijgen.
